به گزارش خبرگزاری حوزه از مشهد، حجت الاسلام مرتضی نوروزی در دوره تقریرنویسی درس خارج طی نشست علمی، مکاتب اصولی را معرفی و به تشریح شاخصه های مکتب اصولی پرداخت.

وی با بیان اینکه مکتب اصولی مجموعه‌ای نظام واره است که جریان‌اندیشه ورزی اصولی را در جهت تعقیب هدف و رسالت دانش اصول افزایش می‌دهد، گفت: این مجموعه از سه رکن مبانی زیربنایی، سازو کارهای‌اندیشه سازی واندیشه‌های روبنایی تشکیل می‌شود.

استاد این نشست افزود: اهمیت و کارکرد مکتب شناسی اصولی به مطالعه مکتب اصولی،ایجاد و تقویت قدرت نقد اصولی و تصحیح و تولیداندیشه در اصول، می‌انجامد. وی با اشاره به اینکه اهمیت پرداختن به مکتب اصولی را از آن جا می‌توان به دست آورد که در موارد بسیار، پیگیری تفاوت‌های بحث انگیز در موضع گیری‌ها و داوری‌های اصول از تفاوت در نگاه‌های کلان واندیشه‌های کلامی‌اندیشمندان اصول سرچشمه می‌گیرد،

استاد حوزه علمیه خراسان ابراز کرد: شناخت ارکان و بررسی و ارزیابی مکتب‌های اصولی مقوله‌ای مهم است که نتایج آن این است که فرایند اندیشه سازی را هدفمند و منسجم می‌سازد و از رشد تفکرات سامان نیافته، جلوگیری می‌کند. بی گمان تحقّق این مهم، در نهایت به بالا رفتن ضریب آسیب ناپذیری اصول می‌انجامد.

وی با اشاره به دوم ثمره شناخت ارکان و بررسی و ارزیابی مکتب‌های اصولی، توضیح داد: مکان مطالعات تطبیقی را به صورتی عالمانه و در سطح مبانی، روش‌ها واندیشه‌های اصولی به دست می‌دهد و قدرت مقایسه میان دیدگاه‌های مختلف را افزایش می‌بخشد. پیداست که در نتیجه افزایش قدرتِ مقایسه، روند گسست و عدم تعامل میان‌اندیشه‌های گوناگون عالمان، جای خود را به ارتباط و تعامل سازنده می‌دهد.

حجت الاسلام نوروزی اظهار کرد: سومین نتیجه این است که فضای منطقی توسعه پذیری علم را ترسیم، و امکان پیشرفت را در این چارچوب قابل حصول می‌نماید.

وی ادامه داد: همه علما و مجتهدین دارای مکتب نیستند و اصولا عالمی دارای مکتب است که دارای شاخصه هایی همچون موارد زیر باشد:
۱- کسی دارای مکتب است که در علم اصول آرا و نظریات جدیدی ارائه کرده باشد.
۲- باید بین آرای او انسجام برقرار باشد و کسی دارای مکتب است که در آرای فقهی خود از نظرات اصولی خودش استفاده کند.
۳- نظریات این فرد باید شهره باشد و بین طلاب و اساتید مشهور باشد و همچنین باید متعدد باشد.
۴- اشتهار و ایجاد موج فرد صاحب نظر باید مورد قبول علما و اساتید دیگر قرار گرفته باشد.

استاد این نشست در ادامه با اشاره به اینکه مکاتب اصولی در ۱۵۰ ساله اخیر عبارت از مکتب شیخ انصاری با شاخصه‌های همچون: تبیین جایگاه قرآن، سنت، اجماع و عقل در برابر تفکر اخباری گری و نوآوری در ساختار علم اصول، نوآوری محتوایی و روشی است، گفت: طبق بیانات استاد پس از شیخ اعظم، مرحوم آخوند خراسانی با مشرب فلسفی خویش مکتب اصولی را رقم زد که با استفاده از قواعد فلسفه به توضیح و تنقیح مسائل اصولی با شاخصه‌هایی مانند: نظریه پردازی در اصول با کاربرد مقوله‌های فلسفی و نوآوری محتوایی و توجه به مباحث تطبیقی، می پردازد.

وی با اشاره به مکتب اصولی امام خمینی(ره)، گفت: در دوره‌های بعد شاهد ظهور مکتب اصولی ایشان با شاخصه‌هایی چون: نوآوری در منابع علم اصول، نوآوری محتوایی و نوآوری روشی شامل: توجه به تاریخ و ماهیت علم اصول، استفاده از علم کلام و سیاق در تولید گزار مکتب اصولی شهید صدر، شهید صدر نیز از اندیشمندانی است که صاحب مکتب اصولی با شاخصه‌های مختلف است.

استاد این نشست شاخصه های فوق را دسته بندی ابتکاری مباحث اصولی، غنی سازی و انسجام بخشی به آنها، نظریه پردازی و نیز توجه به مباحث زیربنایی روش شناسی و توجه به تاریخ علم اصول و تدوین درسنامه این علم عنوان کرد.

وی در ادامه به تبیین دو مکتب نجف و قم پرداخت و اظهار کرد: از ارکان متاخر مکتب نجف اگر خواسته باشیم نام ببریم مرحوم شیخ محمد حسین اصفهانی معروف به کمپانی که یک حاشیهای بر کفایه دارند به نام نهایه الدرایه که حتما باید این کتاب را در بحث ها ملاحظه کنید و یک حاشیه بر مکاسب هم دارند که در آن به مباحث فقهی و بحث های معاملات پرداخته و مورد ملاحظه قرار می‌گیرد.

حجت الاسلام نوروزی، شخصیت دوم این مکتب را مرحوم عراقی و کتاب مقالات الاصول نام برد و به تقریراتی از درس وی که توسط مرحوم شیخ محمد تقی بروجردی به نام نها یۀ الافکار نوشته شده است، اشاره کرد.

وی سومین رکن از ارکان مهم مکتب نجف را مرحوم محقق نائینی برشمرد که آیت الله العظمی خویی(ره) آراء وی را در کتاب اجود التقریرات تقریر کرده است.
حجت الاسلام نوروزی برای چهارمین رکن مهم مکتب نجف به مرحوم آیت الله العظمی خویی(ره) اشاره و خاطر نشان کرد: چند کتاب اصولی مانند: محاضرات فی اصول الفقه به قلم آقای فیاض که مباحث الفاظ است و مصباح الاصول که این کتاب هم تقریر درس خارج اصول ایشان میباشد، به چاپ رسیده است.

وی درباره ارکان مکتب قم اینگونه شروع کرد که میتوان از مرحوم شیخ عبد الکریم حائری یزدی نام برد که موسس حوزه قم میباشد و کتاب دررالفوائد ایشان، موجز و بسیار متقن و خوب است و رکن دیگر را نیز آیت الله العظمی بروجردی عنوان کرد.

استاد حوزه علمیه خراسان، رکن دیگر مکتب فوق را امام خمینی(ره) دانست که در اصول و فقه کم نظیر بودند. یعنی اساسا بر خلاف بسیاری از بزرگانی که در همان قالبهای گذشته که دیگران بحث کردند، امام راحل یک قالب و شکل دیگری به بحث‌ها دادند و وقتی که با آثار ایشان مانوس شوید، این قالب جدید و ابتکارات را متوجه خواهید شد.

وی با بیان اینکه از امام خمینی(ره) کتاب انوار الهدایه به قلم خودشان که حاشیه کفایه است به چاپ رسیده و همچنین تقریراتی هم از درس چه به صورت کامل و چه ناقص به چاپ رسیده است، ابراز کرد: به طور مثال، تهذیب الاصول به قلم آیت الله سبحانی از تقریراتی است که در سال های قدیم به چاپ رسیده و کتاب های جواهر الاصول، معتمد الاصول به تالیف مرحوم آیت الله فاضل است.

حجت الاسلام نوروزی، خطاب به حاضران گفت:همانطور که گفته شد، در هر بحثی به کتب قدماء و متاخرین رجوع کنید که بسیار خوب است و الا حداقل از آراء و انظار مکتب نجف محقق نائینی، محقق عراقی و محقق اصفهانی و آیت الله العظمی خویی(ره) که از شاگردان اینها هستند، مراجعه کنید و از مکتب قم هم آراء و انظار امام خمینی(ره)، مرحوم حائری و آیت الله بروجردی را ببینید.

انتهای پیام/۳۱۳/۲۵